خفاش‌ها؛ متهمان ردیف اول نابودی غارنگاره‌های تاریخی

به گزارش خبرنگار گروه فرهنگی ایرنا از روزنامه نیویورک تایمز، صحنه‌ شکار، اَشکال هندسی، جای دست و دیگر آثار هنری ماقبل تاریخ می‌توانند برای ده‌ها هزار سال روی دیواره غارهای حفاظت شده باقی بمانند به شرط آن که خفاش‌ها به دیوار این نگارخانه‌های تاریک و نمور آویزان نشده باشند.

این پستانداران پرنده ظاهرا تنها به دنبال جایی امن برای استراحت و اطراق هستند اما نتایج مطالعات جدید تیمی از زمین‌شناسان و باستان‌شناسان نشان می‌دهد آنها می‌توانند به موجودات بی‌فرهنگ و بی‌ذوقی تبدیل شوند که با مدفوعشان نقاشی‌های تاریخی و دیگر آثار تاریخی حک شده روی دیواره غارها را طی تنها چند دهه از بین می‌برند.

بیشتر بخوانید: اخباری که در وبسایت منتشر نمی‌شوند!

در اوایل دهه ۲۰۰۰ میلادی، دو دانشمند به نام‌های جویس لوندبرگ و دون مک فارلین با تحقیق روی غارهای گرین گروتوی جامائیکا نشان دادند گروه خفاش‌های مقیم در این غار گرمسیری، خُرد اقلیم‌هایی را ایجاد می‌کنند که به تدریج می‌تواند سنگ آهک غار را دچار خوردگی کرده و از بین ببرد.  

در دهه‌های بعد، به لطف تحقیقات بیشتر جزئیات مخرب‌تری در این باره کشف شد؛  مطالعات بیشتر نشان داد توده‌های بزرگ خفاش‌ها چگونه در فضای بسته غار گرما و رطوبت تولید کرده و دیواره‌های غار را با یک غشاء اسیدی و سرشار از دی اکسید کربن لیز و لزج می‌کنند. به علاوه حجم بالای ادرار و مدفوع خفاش‌ها می‌تواند تخمیر شده و هوای غار را از ذرات اسیدفسفریک اشباع کند. این ترکیب قوی باعث از بین رفتن دیواره‌های سنگ آهک و سقف می‌شود، فرآیندی که به آن خوردگی زیستی (biocorrosion) می‌گویند.

در جدیدترین دور از این تحقیقات، گروهی از ژئومورفولوژیست‌ها در فرانسه می‌خواستند بدانند آیا در غارهای پر از خفاش اروپا نیز همین اتفاق می‌افتد یا نه، غارهایی مثل شووه و لاسکو در فرانسه که غارنگاره‌های ارزشمند آن پنجره‌ای زینتی رو به گذشته بشر هستند.  

این دو دانشمند مطالعات خود را روی غارهای آزه (the Azé caves) در شرق فرانسه متمرکز کردند. استخوان‌هایی که از این غار کشف شده نشان می‌دهد از حدود ۱۵۰ هزار سال پیش به محلی برای سکونت غارنشینان تبدیل شده است. انسان‌ها حدود سه هزار سال پیش همزمان با عصر برنز در این غار کار و زندگی می‌کردند. این غار همچنین قرن‌هاست به محل بازدید گردشگرانی تبدیل شده است که به هزارتوهای سنگ آهکی و رودخانه زیرزمینی آن جذب می‌شوند. به گفته لیونل باریکواند (Lionel Barriquand) از ژئومورفولوژیست‌های دانشگاه ساووی مونت بلانک و مولف اصلی این تحقیق، بازدیدکنندگان از دیگر غارهای توریستی منطقه طی سالهای گذشته دست به کشیدن گرافیتی روی دیواره غارها زده‌اند اما ورودی غار آزه به طرز حیرت‌انگیزی بکر است.

این غار در ۴۵ هزار سال گذشته مامنی امن برای استراحت خفاش‌ها نیز بوده است. اگرچه پیشروی انسان‌ها جمعیت خفاش‌های این غار را به طرز قابل توجهی کاهش داده،  زمانی هزاران خفاش به دیوارها و سقف این غار آویزان می‌شدند و سطوح آن را با لایه‌هایی از مدفوع خود می‌پوشاندند.  

این خفاش‌ها حدود ۲۲ هزار سال پیش به دلیل وجود یک مانع کلفت از جنس کربنات کلسیم به بخش‌های داخلی این غار دسترسی نداشتند. از این نقطه دنج و بکر غار در سال ۱۹۶۳ میلادی رونمایی شد و به دانشمندان این شانس را داد تا در آزمایشی طبیعی دیوارهای آن را با دیوارهای ورودی غار مقایسه کنند.

نتایج این بررسی‌ها نشان داد دیوارهای قسمتی از غار که خفاش‌ها به آن دسترسی نداشتند، دندانه دارتر بوده و سقف آن در مقایسه با بخش ورودی، فرورفتگی‌های کمتر و کم عمق تری دارد. در بخش داخلی غار همچنین چند رد پنجه خرس در امتداد دیواره‌ها وجود داشت در حالی که در بخشی که خفاش‌ها زندگی می‌کردند خبری از این علائم نبود. دانشمندان با مقایسه سنجش‌هایی که از هر دو بخش انجام شد، تشخیص دادند وجود خفاش‌ها باعث شده دیواره های بخش ورودی غار هر هزار سال حدود ۳ تا ۷ میلی متر عقب نشینی کنند. آنها همچنین نتیجه گرفتند ورودی غار به این دلیل فاقد هرگونه غارنگاره، نقاشی دیواری یا رد پنجه خرس است که خوردگی ناشی از مدفوع خفاش‌ها این یادگارها را از بین برده است.

فیلیپ اودرا (Philippe Audra) دیگر ژئومورفولوژیستی که در این مطالعه دست داشت، می‌گوید: هرچه خفاش بیشتر، روند خوردگی شدیدتر خواهد بود.

به گفته محققان، یک نقاشی روی دیواره‌های غار آزه به طور متوسط طی ۲۵ سال ناپدید می‌شود.

لورن بروکسل (Laurent Bruxelles)، از باستان شناسان مرکز تحقیقات علمی فرانسه که در گذشته با این تیم تحقیقاتی همکاری کرده بود، می‌گوید خوردگی زیستی یکی از ابعاد مهم در درک این است که چرا نقاشی‌های ماقبل تاریخ بیشتر در غارهایی پیدا می‌شوند که یا به طور کامل مهروموم شده بودند و یا هیچوقت جایی برای خفاش‌ها نداشتند.

وی تصریح کرد: نقاشی‌ها اولین چیزهایی هستند که به دلیل خوردگی زیستی از بین می‌روند. در هر غاری که خفاش و نقاشی وجود دارد، نقاشی‌ها ناگزیر ناپدید خواهند شد.

جزئیات بیشتر درباره این مطالعه در مجله Geomorphology منتشر شده است.

1352

برچسب‌ها نقاشی روی دیوار حوزه هنری تاریخ باستان شناسی

منبع: ایرنا

کلیدواژه: نقاشی روی دیوار حوزه هنری تاریخ نقاشی روی دیوار حوزه هنری تاریخ باستان شناسی روی دیواره ورودی غار دیواره ها نقاشی ها هزار سال خفاش ها

درخواست حذف خبر:

«خبربان» یک خبرخوان هوشمند و خودکار است و این خبر را به‌طور اتوماتیک از وبسایت www.irna.ir دریافت کرده‌است، لذا منبع این خبر، وبسایت «ایرنا» بوده و سایت «خبربان» مسئولیتی در قبال محتوای آن ندارد. چنانچه درخواست حذف این خبر را دارید، کد ۳۲۳۴۱۷۸۴ را به همراه موضوع به شماره ۱۰۰۰۱۵۷۰ پیامک فرمایید. لطفاً در صورتی‌که در مورد این خبر، نظر یا سئوالی دارید، با منبع خبر (اینجا) ارتباط برقرار نمایید.

با استناد به ماده ۷۴ قانون تجارت الکترونیک مصوب ۱۳۸۲/۱۰/۱۷ مجلس شورای اسلامی و با عنایت به اینکه سایت «خبربان» مصداق بستر مبادلات الکترونیکی متنی، صوتی و تصویر است، مسئولیت نقض حقوق تصریح شده مولفان در قانون فوق از قبیل تکثیر، اجرا و توزیع و یا هر گونه محتوی خلاف قوانین کشور ایران بر عهده منبع خبر و کاربران است.

خبر بعدی:

واردات اتوبوس‌های برقی هم مافیایی شد؟ / شهرداری تهران؛ متهم ردیف اول!

آفتاب‌‌نیوز :

کلانشهر تهران بر اساس برآورد سال ۲۰۱۸ سازمان ملل، سی‌وچهارمین شهر پرجمعیت جهان شناخته می‌شود که همین امر، نیازمند برنامه‌ریزی دقیق شهرداری برای انجام امور شهری است. طی سال‌های اخیر، استفاده از اتوبوس‌های شهری (BRT) برای مردم این کلانشهر به یک معضل اساسی تبدیل شده است و ساعات پیک شلوغی باید در صف‌های طویل ایستگاه‌ها، چشم‌انتظار اتوبوس‌های فرسوده نشست.

کار به جایی رسیده که مهدی چمران، رئیس شورای شهر تهران، طی روز‌های اخیر در مصاحبه‌ای اعلام کرد: «۱۱ هزار دستگاه اتوبوس برقی برای کلانشهر تهران تا افق سال ۱۴۰۴ نیاز است.» البته چمران در اولین جلسه امسال شورای شهر تهران پس از اعلام احداث مسجد در پارک قیطریه، از انعقاد قرارداد واردات دو هزار دستگاه اتوبوس برقی با یک شرکت چینی خبر داد که جزئیات این قرارداد تا حدودی نامشخص بود.

به دلیل مشکلات اقتصادی موجود طی سال‌های اخیر، سرمایه‌گذاری مورد نیاز در سیستم اتوبوس‌رانی تهران انجام نگرفته و همین امر باعث می‌شود به سرمایه‌ای عظیم و سرعت عمل بالا برای نوسازی این سیستم فرسوده نیاز باشد.

در چند ماه گذشته گله‌مندی شهرداری تهران و خودروسازان داخلی از یکدیگر بار‌ها به گوش رسیده است؛ از ادعای شهرداری مبنی بر بدقولی ایران‌خودرو دیزل در تحویل اتوبوس‌ها گرفته تا افشاگری علیمردان عظیمی، مدیرعامل ایران‌خودرو، در مورد پرداخت‌های شهرداری به این شرکت.

عظیمی در بهمن ۱۴۰۲ گفت: «۴۰ دستگاه اتوبوس برقی به شهرداری تهران تحویل داده شد و قرار بود ۲۰۰ میلیارد تومان به ایران‌خودرو پرداخت کنند که ریالی به صورت نقدی پرداخت نشد. شهرداری به جای پول، ملک به ایران‌خودرو داده که آن را هم فروخته‌اند. یعنی شهرداری فروش اموال غیر کرده و تخلف صورت گرفته که مدارک آن موجود است.»

مطالعه بیشتر: مهر تأیید وزارت کشور بر قانونی بودن ورود واگن‌های چینی
همین کش‌وقوس‌های میان یک نهاد دولتی و خودروساز دولتی باعث شد شهرداری بهانه لازم را برای انعقاد قرارداد با طرف چینی به دست آورد. قراردادی که بعد‌ها مشخص شد به جای عقد با یک خودروساز چینی، با شرکت ساختمان‌سازی بسته شده و یک ایراد اساسی دارد. اما سوال اصلی این است که دلیل عقد چنین قرارداد پرشتابی چه بود که شهرداری تهران حتی رغبتی به خرید مستقیم اتوبوس‌ها از خودروساز چینی نداشت؟

محمود خاقانی، تحلیلگر حوزه انرژی، در گفتگو با تجارت‌نیوز اعلام کرد: «شهردار تهران با انعقاد قرارداد ۲.۵ میلیارد یورویی با یک شرکت چینی که در حوزه ساختمان فعالیت می‌کند، اقدام به خرید اتوبوس کرده و وزارت صمت در شرایطی که کمبود برق و بنزین وجود دارد، از این طرح حمایت کرده و قرار است هزاران دستگاه اتومبیل دوگانه‌سوز برقی و بنزینی وارد کنند.»

او ادامه داد: «قرارگاه خاتم‌الانبیا با یک شرکت چینی که در کار تجارت نفت خام است بیش از سه میلیارد یورو قرارداد بسته تا فاز دو فرودگاه امام خمینی را بسازند. خرید اتوبوس برقی از شرکت ساختمانی با کیفیت نامعلوم منجر به هزینه میلیون‌ها یورو می‌شود که نتیجه آن مشخص نیست. شهردار در پارک‌ها مسجد می‌سازد تا توجه مردم از موضوع خرید اتوبوس‌ها به نگرانی بابت قطع درختان منتقل شود.»

اکنون پس از حاشیه‌های بسیار و واکنش‌هایی که این قرارداد برای شهرداری تهران به دنبال داشت، بنر‌های تبلیغاتی در جای‌جای شهر نصب شده است تا قرارداد دو میلیارد یورویی خرید اتوبوس از شرکت ساختمان‌سازی چینی را موجه نشان دهد. نمونه‌ای از این بنر را می‌توانید در تصویر زیر مشاهده کنید.

سوال اساسی دیگر این است که با توجه به عملکرد گذشته، که می‌توان گفت آماده‌سازی زیرساخت خودرو‌های برقی تهران در ۶ ماه آینده چندان ممکن نیست، آیا پای مافیای خودرو در میان بود که چنین قراردادی با مشکلات حقوقی و چنین باعجله بسته شد؟ برای پاسخ به این سوال‌ها باید منتظر عملکرد ۶ ماه آینده این نهاد‌های دولتی بود. هرچند در موارد مختلف گذشته، همچون واردات خودرو‌های سواری، بار‌ها عملکرد وزارت صمت زیر سوال رفته است.

منبع: تجارت نیوز